Miłków i okolice cz. II- pomniki dawnego prawa

Dzisiejszy post dedykuję niegrzecznym mieszkańcom naszej planety :) Jak oglądam telewizję to są dni gdy marzę o powrocie dawnych metod karania.

Najpowszechniejszą formą wykonania kary śmierci od czasów średniowiecza, aż po nowożytność było ścięcie mieczem lub powieszenie na szubienicy. Ścięcie, w odróżnieniu od powieszenia, było uważane za karę honorową nie przynoszącą zniesławienia, utraty czci i honoru. Natomiast kara śmierci przez powieszenie, sklasyfikowano jako “karę złodziejską”, pozbawiającą skazanego honoru i dobrego imienia, jak i jego najbliższych źródło

Na granicy pomiędzy Miłkowem a Sciegnami, na wzniesieniu o malowniczej nazwie "Straconka" znajdują się ruiny szubienicy. Przejeżdżamy przez rondo i po lewej stronie widać niewielkie wzniesienie. Można zaparkować auto pod dużym zakładem.
Szubienica ma 3 filary i pochodzi z 1677r.
Średnica całkowita: 510 cm
średnica wewnętrzna: 330 cm
materiały: bloki granitowe i piaskowcowe
mapa

1.

2.

Przy szubienicy w Miłkowie natrafili na kości kilku straconych tu przestępców. Badania potwierdziły między innymi znany z jeleniogórskich kronik opis egzekucji na całej czteroosobowej rodzinie Exnerów z Karpacza. Na przełomie kwietnia i maja 2007r. przeprowadzone były badania archeologiczne szubienicy, wniosły one  kolejne interesujące informacje do zagadnienia związanego z archeologią miejsc straceń...  Szczegółowy opis badań znajdziesz tutaj oraz tutaj
 

3.

 Często zdarza się, że wędrując przez pola i lasy natrafiamy na kamienny krzyż. Stoi gdzieś przy drodze albo całkiem na uboczu... oglądamy, fotografujemy i... nie wiemy czym takie krzyże są i skąd się wzięły.
Mogą należec do jednej z grup:

• krzyże pojednania (tzw. pokutne)
• pamiątkowe
• graniczne
• jurysdykcyjne
• dekoracyjne
• wotywne (dziękczynne)
• nagrobne

Szacuje się, że ich ilość wynosi ok. 7000, z czego około 4000 w Niemczech. W Polsce zachowało się około 600 kamiennych krzyży. Niektóre krzyże  mają ryty (broń, daty, napisy) i przyjmuje się,że są oznaczeniem narzędzia zbrodni lub atrybutem wynikającym z posiadanego zawodu.
Mnie najbardziej interesuje grupa krzyży kamiennych tzw. krzyży pojednania.

W literaturze funkcjonuje termin,że są to krzyże pokutne, nawet na wielu tabliczkach jest napis jak byk "krzyż pokutny z tego a tego wieku". Tymczasem umowa kompozycyjna (compositio - pogodzenie się) nie ograniczała się jedynie do pokuty, ale wprowadzała elementy zadośćuczynienia i pojednania dwóch zwaśnionych stron.

Świadczenia zawarte w ugodach kompozycyjnych możemy podzielić na dwie grupy:
1. względem rodziny zabitego (np. odszkodowanie dla wdowy lub ojca zabitego, koszty pogrzebu)
2. związane ze sferą duchową (dary na rzecz kościoła, zakup wosku, msza w intencji zmarłego, udanie się do miejsca pielgrzymek)
Większa część umów kompozycyjnych nakazuje postawienie pomnika pojednania (krzyż lub kapliczka)
Pomniki pojednania wystawiano głównie na terenie, gdzie obowiązywało prawo niemieckie, wzmocnione napływem kolonistów.
Obecnie spora część krzyży jest "anonimowa", nie ma dokumentów, nie jest znana data ich powstania. Często nie wiadomo czy miejsce, w którym krzyż obecnie stoi jest miejscem "pierwotnym" bo zdarza się przenosić krzyże z różnych powodów. Ponieważ krzyż kojarzy się z kościołem spora część wmurowywana była  w kościelne ogrodzenia, po latach odpadał tynk i nagle następuje "odkrycie" zabytku. 
Nie będę ukrywać,że wraz z mężem jesteśmy "odkrywcami" jednego z krzyży w naszej okolicy.    

W północną ścianę muru otaczającego teren kościelny zostały wmurowane 3 krzyże kamienne.

4.

5.
krzyż typu łacińskiego
Wymiary: 91x87x? , brak dolnej części krzyża
ryt: prawdopodobnie są to stopy oraz miecz
materiał piaskowiec

 6.
krzyż typu łacińskiego
wymiary: 155x68x?
ryt: kusza
materiał: piaskowiec

7.
krzyż typu maltańskiego
wymiary: 112x47x?
ryt: brak
materiał: piaskowiec
krzyż jest złamany ok. 46 cm od góry

8.

 Przy ogrodzeniu cmentarza  i kościoła p.w.św. Jadwigi znajduje się kamienny pręgierz, a właściwie jego część.  Wykonano go z piaskowca jako ośmioboczny słup, z tym że 10 cm od góry przechodzący w czworobok

 Fragment kamiennego pręgierza
Wymiary: wys: 135 cm
ośmiokątny słup o grubości: 33 cm
widoczne są ślady po okowach


9.

Pręgierz to urządzenie  służące do wykonywania przy nim kary wystawienia na widok publiczny, chłosty, piętnowania, obcinania członków.  Liczbę uderzeń rózgą przeważnie określał szczegółowo wyrok sądowy, jego egzekwowaniem zajmował się kat lub jego pomocnicy. Pręgierz powstał tuż po wojnie trzydziestoletniej na rozkaz właściciela wsi, który obawiał się wystąpienia ludności przeciwko feudalnemu właścicielowi.

Zapraszam na cz. III opowieści o Miłkowie, będzie przyrodniczo :)

Literatura:
D.Wojtucki , S.Zobniów - Pomniki dawnego prawa karnego na pograniczu polsko-czeskim