Stolec, der Stolz – duma

Stolec (niem. Stolz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Ząbkowice Śląskie.

Nazwa pochodzi ona prawdopodobnie od słów: „stół, siedzenie” lub też „osada, stolica”, co oznacza główne osiedle w okolicy. Nazwa ta przetrwała bez większych zmian wszystkie burze dziejowe, m.in. powtórną lokację wsi i usuwanie słowiańskich nazw w okresie hitlerowskim – różne jej warianty zapisywane w dokumentach zawierają zawsze ten sam temat, po czym utrwaliła się w powierzchownie zniemczonym brzmieniu Stolz. Zawdzięcza to zapewne temu, że choć niemieccy językoznawcy zdawali sobie sprawę ze słowiańskiej etymologii tej nazwy, to powszechnie kojarzono ją ze słowem „der Stolz” – duma. Po ostatniej wojnie przyjęto na krótko nazwę Skorolec (od nazwy zamku, którą podaje m.in. XV-wieczna kronika Jana Długosza) i ostatecznie wrócono do pierwotnej wersji. [1]

 Relacja z tej wycieczki powstaje od 6 miesięcy. Pomimo najszczerszych chęci letnie zdjęcia nie oddają tego co chciałabym pokazać. Latem i przy pięknej pogodzie miałam zupełnie inne odczucia niż będąc tu w zimie. Zależało mi na  ogólnych ujęciach pałacu (w całości) i trochę żałuję, że je mam. W lecie drzewa i krzaki niczym parawan zasłoniły to co brzydkie. W lecie było romantycznie - w zimie ogólny upadek i bałagan.

Prawdopodobnie w momencie założenia wsi Stolec ówczesny rycerz – zasadźca wybudował niewielki zamek rycerski o nazwie Skorolec. Zamek ten znajdował się na wzgórzu nad wsią, w miejscu ruin obecnego pałacu. Wzmiankowany jest po raz pierwszy w 1316 r. Był otoczony fosą, wałami ziemnymi i murami, zbudowany z kamienia, posiadał dwie wysokie wieże. Zapewne został zniszczony podczas wojen husyckich. Później Burghausowie wybudowali sobie piękny renesansowy dwór obok zamku Po 1729 r. hr. Henryk Kurschwand najpierw wyremontował  dwór, a następnie nakazał rozebrać resztki starego zamku.  Za panowania L. W. Schlabrendorfa (po 1771 r.) pałac  zaczął się walić z powodu obsuwania się gruntu. Dlatego nowy właściciel musiał rozebrać i tę budowlę i w latach 1773-79 zbudował nowy, większy pałac w stylu klasycystycznym. Głównym akcentem jego fasady był ryzalit, zwieńczony tympanonem, wspartym na rzędzie pilastrów. Na budynku pałacowym zamontowano, prawdopodobnie po raz pierwszy na Śląsku, odgromniki. Nowy pałac został w latach 70. XIX w. gruntownie przebudowany w duchu architektury eklektycznej. Dodano mu wówczas dwie boczne wieże i zmieniono kształt dachów. [2]

Mapa
W promieniu kilkuset metrów mamy do zobaczenia:
-ruiny pałacu
-ruiny wieży
-kościół   p.w. św. Jana Nepomucena
-kościół p.w. Najświętszej Panny Marii i św. Zuzanny
-dawne założenie parkowe 

1.

2.

3.

4. Jeszcze do niedawna znajdowali się odważni, którzy wchodzili na wieże!

5. Widok od strony oficyny

6.Skadrowałam zdjęcie tak, aby nie było widać trzepaka z kurnikiem... a po drugiej stronie blaszanego garażu...

7.

8.

9.

10. Latem przedarłam się przez pole, mur, zasieki i 3 ogródki z fasolką i udało mi się zrobić ot takie zdjęcie.

11. Na północ od pałacu znajdują się dwie  oficyny mieszkalne z XVIII w., a od wsch. okalają dziedziniec obszerne zabudowania gospodarcze z budynkiem wozowni, do której prowadzi ładny podcieniowy wjazd.

12.

13.

14. Przy pałacu istnieje park, a właściwie dżungla. W tej dżungli usiłowaliśmy odnaleźć pomniki przyrody.

15. W najwyższym punkcie parku stoją ruiny belwederu – wieży widokowej połączonej z oranżerią, który służył niegdyś do wypoczynku i oglądania panoram.

16.

17.

18. W lecie można tylko się domyślać, że za drzewami coś jest.

19. Obok "belwederu" znajduje się neogotycki  kościół p.w. św. Jana Nepomucena z pocz. XX w. Zbudował go hrabia Feliks Chamare-Harbuval (katolik) gdyż stary kościół (św.Zuzanny) był świątynią ewangelicką. Był to kościół prywatny i jeden z nielicznych przypadków gdy z dwóch kościołów(we wsi) to katolicki jest budowlą nowszą.

20. W tym właśnie kościele znajduje się mały nagrobek dziecka, na którego piersi znajduje się pszczoła. Prawdopodobnie dziecko zmarło po ugryzieniu, niestety na nagrobku nie ma napisów i nie wiadomo kim było dzieciatko. 

21. Po lewej stronie widać gotycki  kościół p.w. Najświętszej Panny Marii i św. Zuzanny z końca XIII w.

22. Został zbudowany w poł. XIII w. W latach 1536-1653 i od 1707 r. był świątynią protestancką. Po II wojnie światowej, aż do 1960 r.kościół nie był używany. Nagrobki na cmentarzu są w ładny sposób ustawione i zadbane, niedawno miała miejsce wycinka drzew na terenie przykościelnym.

23.

24.

25.

26.

27.

28. I taka moja wariacja fotograficzna...