18 lut 2015

Jedno miasto, trzy cmentarze

Dziś  napiszę kilka słów o Jaworze (województwo dolnośląskie, powiat jaworski) i nie będzie to opowieść o Kościele Pokoju. Gdzie można udać się w szary i ponury dzień jeśli nie na cmentarz. A gdy dołożymy jeszcze mgłę to ilość obiektów do fotografowania gwałtownie maleje, za to cmentarze nabierają szczególnego uroku.
Zdjęcia przeczą temu, ale zostały zrobione zimą... wyglądają raczej na byle jaki listopad.

Cmentarz Żydowski w Jaworze nie wygląda źle, można się przyczepić do rozwalonego płotu, ale było czysto i porządnie.
Dość często oglądam cmentarze żydowskie i większość wygląda jak obraz nędzy i rozpaczy. Po części dzieje się tak dlatego, że panuje opinia "cmentarz jest żydowski to niech Żydzi sobie z tym radzą". Tylko, że wojna zmieniła ilość i narodowość mieszkańców a kto ma dbać o cmentarze jeśli nie mieszkańcy danej miejscowości? 
Dla Żydów, cmentarz jest miejscem świętym i nie istnieje pojęcie likwidacji grobu czy  likwidacji cmentarza. Gdy nadejdzie Dzień Sądu, zmarli wstaną z grobu  i pójdą do nieba, dlatego ważniejsze jest (całe) ciało spoczywające w ziemi a nie nagrobki, ozdoby itp. To co znajduje się na zewnątrz jest uznawane za nieczyste i z tego względu cmentarze  są rzadko odwiedzane przez bliskich. Zupełnie inaczej niż w naszej religii gdzie stawia się zmarłym ogromne pomniki (często na pokaz) a już najbardziej zadziwia mnie stawianie zniczy czy kwiatów na żydowskich nagrobkach.
Cmentarz żydowski powinien być ogrodzony aby nie doszło do przypadkowej profanacji miejsca.

Symbolem przejścia z życia ziemskiego do życia w innym świecie jest macewa, nagrobek w kształcie bramy.

1.

2.

3. Spotkałam się z dwoma stanowiskami odnośnie przewróconych macew:
- konserwator zabytków - stawiać macewy
- przedstawiciel Gminy Żydowskiej - cmentarz został powierzony Bogu , człowiek tam nie powinien ingerować.

W sumie nasza interwencja może dotyczyć jedynie utrzymania zieleni i dbanie o ogrodzenie.
 



4.

 5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13/14.

15/16.

 17. Na płycie nazwisko... Frankenstein


18.


 19. Część płyt jest dwujęzyczna, front jest w języku  jidysz


20.Tył został opisany po niemiecku.


21/22.

23/24


25/26.

 27/28.

29/30

31.

32.

33. Idąc w kierunku Kościoła Pokoju znajdziemy cmentarz żołnierzy radzieckich. W zbiorowych grobach pochowano ponad 600 żołnierzy i oficerów radzieckich, którzy zginęli 1945 roku w powiecie jaworskim. W centralnej części znajduje się obelisk, powierzchnia cmentarza to  0,375 ha.


34.

35.


 36. Trzeci i zarazem ostatni cmentarz w moim wpisie mieści się na terenie Parku Pokoju. Próżno szukać tu nagrobków czy tablic, cmentarz istniał  do roku 1972 po czym został zlikwidowany. W 2005r. postawiono  tablicę pamiątkową w formie nagrobka informującą o fakcie istnienia tutaj wspomnianej nekropolii.


 37.


38. Epitafium na jednej ze ścian Kościoła Pokoju.


 39.

Wszystkie trzy nekropolie to pozostałości "nie nasze", niemieckie, radzieckie... jednym słowem OBCE. Tak jak drzewo bez korzenia - tak naród bez historii nie ma wielkich szans na przetrwanie.

11 komentarzy:

  1. Stan cmentarza przy Kościele Pokoju w Świdnicy nie jest powodem do dumy.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Są plany odnowy cmentarza i są prowadzone prace porządkowe.
      Widać to w moim poście o kościele Pokoju w Świdnicy.

      Usuń
    2. Niestety14 lutego na żywo nie wyglądał najlepiej.

      Usuń
  2. Byłam w Jaworze kilka razy w życiu, (raz ten najważniejszy, bo dziecko tam urodziłam:)), ale cmentarzy nie znam.
    Na wrocławskim zydowskim, muzeum, wytłumaczono mi, że kirkutów nie wolno sprzatać, w związku z czym jak obesrane, to obesrane;(
    Trudno, tradycja jest tradycja, nie poradzisz.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Sama byłam oburzona traktowaniem cmentarzy przez środowisko żydowskie. Skoro dla nich liczy się aby ciało pozostało nienaruszone to dlaczego nie moglibyśmy stawiać pomników czy sprzątać je.

      Usuń
  3. Cudownie eteryczne miejsce. Historia ludzi żyjących niegdyś na tym terenie, zamknięta w murach cmentarza.
    Zawsze kiedy zwiedzam jakieś nowe miejsce zaglądam też na cmentarz. Niezwykły odkryłam ostatnio w Myślenicach.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Zbieram informacje bo szykuję długi wyjazd w okolice Krakowa, m.in cmentarze i inne ślady pożydowskie. Trochę tego jest.

      Usuń
  4. Dziwię się ludziom, którzy są przeciwni dbania o cmentarze, bo przecież my też kiedyś umrzemy i dobrze by było, żeby ktoś dbał o nasz grób.
    W Jaworzu byłam przejazdem i weszłam tylko do kościoła, cmentarzy nie znam.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. W sumie, to mogłam dać do porównania cmentarz katolicki... przeładowany pomnikami, kwiatami, ławeczkami i kaduk wie czym jeszcze. Byłby fajny kontrast.

      Usuń
  5. Jak wcześniej rozmawialiśmy zabytek w postaci cmentarza stanowi tzw. zabytek o charakterze indywidualnym i jego specyfika wywiera wpływ na podejmowane prace ingerujące w materię cmentarza. Właściciel cmentarza żydowskiego może użytkować go oraz ingerować w jego materię w granicach wyznaczonych przez ustawę o ochronie zabytków.
    Tomasz

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Na tej podstawie stwierdzam,że ochrona żydowskich cmentarzy dostanie własny post na blogu.

      Usuń