Pszczelnik (woj. zachodniopomorskie, powiat myśliborski, gmina Myślibórz.)
W lesie koło wsi Pszczelnik po lewej stronie drogi nr 23 z Myśliborza do Dębna znajduje się niezwykły pomnik poświęcony litewskim lotnikom. Ponieważ nie jest to bałwan wielkości Pana ze Świebodzina, nie spotkamy tu ani ludzi ani kiczowatości. Przy głównej drodze znajduje się tablica ze strzałką, ale samo oznakowanie trasy jest słabe i dotarcie tu wymaga albo błądzenia albo szczęścia. Nas prowadził instynkt i nos podróżnika oraz nasze motto "jakośtobędzie", trafiliśmy.
Pomnik jest poświęcony pamięci Stapasa Dariusa i Stasysa Girenasa, którzy zginęli w katastrofie lotniczej 17 lipca 1933 r. Całość składa się z pomnika w formie krzyża, drewnianego słupa z kapliczką i granitowego obelisku (z 1995 r.) z napisami w czterech językach. Przed II wojną światową rząd litewski wykupił na okres 99 lat obszar katastrofy . Po wojnie nie pozostał nikt kto mógłby opiekować się pomnikiem toteż niszczał przez wiele lat, został odrestaurowany dopiero w 1983r!
1.
2.
3.
4. Ścieżka przyrodnicza niedaleko pomnika lotników
5.
6.Jeśli zobaczycie wiaty w lesie to dotarliście na miejsce.
Stepas Darius i Stasys
Girenas jako młodzi ludzie wyemigrowali z Litwy
do Stanów Zjednoczonych. Darius skończył w Ameryce studia a później zaciągnął
się do wojska (służył w lotnictwie), po zakończeniu wojskowej kariery zaczął pracę w
lotnictwie cywilnym. Girenas w 1919 zapisał się na kurs pilotażu i pięć lat później, prowadził już własną szkołę dla lotników.
7.
7.
8.
Darius i Girenas poznali się pod koniec lat dwudziestych a w 1932 roku podjęli decyzję o próbie bicia rekordu lotu z Nowego Jorku do Kowna.
Przy
finansowym wsparciu emigrantów litewskich w 1932 r. zakupili samolot
Bellanca CH-300 Pacemaker i nazwali go „Lituanica”.
9.
W samolocie nie było radiostacji, jedne źródła podają, że z braku funduszy a inne podają brak miejsca, planowane 40 godzin lotu miało pozostawić ich w ciszy. Zabrali ze sobą najprostsze
instrumenty nawigacyjne, dwa kompasy, oktant, parę specjalnych zegarków, mapy. Aby uniknąć nadwagi mężczyźni nie wzięli spadochronów ani kamizelek ratunkowych. Przygotowana do lotu, "Lituanica" ważyła około 3,8 ton.
Z mapy wynika, że Darius i Girėnas zamierzyli przebyć trasę w dwóch etapach - Nowy Jork-Londyn oraz Londyn-Kowno. Tor lotu prowadził przez Irlandię, Londyn, Amsterdam i Świnoujście. Jest też druga wersja, poprzez Szkocję i Morze Północne. Nie jest wiadome, którą wersję trasy wybrali. Za to jest pewne, że przelecieli przez Nową Funlandię, dowodzi temu proporczyk zrzucony przez załogę, stwierdza on, że samolot Lituanica 688 E leci powodzeniem, piloci Darius i Girėnas czują się dobrze, każdy przesyła pozdrowienia i proszą o wysłanie informacji do Nowego Jorku.
Piloci mieli zrzucić proporczyki również w innych miejscach, jednak nigdy ich nie odnaleziono. Na miejscu katastrofy również ich nie było. Ostatni raz widziano samolot 16 lipca o godz. 23.00, prawdopodobnie już zaobserwowali burzę i zmieniali kurs.
10.
17 lipca po północy świadek słyszał nisko przelatujący samolot a kilka minut później huk. Wczesnym rankiem kobiety zbierające grzyby odnalazły w lesie rozrzucone szczątki samolotu. Zegar na pokładzie pokazał 36 minut po północy.
11.
Lotnicy wystartowali 15 lipca 1933 r. o godzinie 6:24. Po ponad 37 godzinach lotu i po przebyciu 6411 km samolot rozbił się. Darius i Girėnas zginęli na miejscu.
Do Kowna zabrakło ok. 650 km.
12.
9.
W samolocie nie było radiostacji, jedne źródła podają, że z braku funduszy a inne podają brak miejsca, planowane 40 godzin lotu miało pozostawić ich w ciszy. Zabrali ze sobą najprostsze
instrumenty nawigacyjne, dwa kompasy, oktant, parę specjalnych zegarków, mapy. Aby uniknąć nadwagi mężczyźni nie wzięli spadochronów ani kamizelek ratunkowych. Przygotowana do lotu, "Lituanica" ważyła około 3,8 ton.
Z mapy wynika, że Darius i Girėnas zamierzyli przebyć trasę w dwóch etapach - Nowy Jork-Londyn oraz Londyn-Kowno. Tor lotu prowadził przez Irlandię, Londyn, Amsterdam i Świnoujście. Jest też druga wersja, poprzez Szkocję i Morze Północne. Nie jest wiadome, którą wersję trasy wybrali. Za to jest pewne, że przelecieli przez Nową Funlandię, dowodzi temu proporczyk zrzucony przez załogę, stwierdza on, że samolot Lituanica 688 E leci powodzeniem, piloci Darius i Girėnas czują się dobrze, każdy przesyła pozdrowienia i proszą o wysłanie informacji do Nowego Jorku.
Piloci mieli zrzucić proporczyki również w innych miejscach, jednak nigdy ich nie odnaleziono. Na miejscu katastrofy również ich nie było. Ostatni raz widziano samolot 16 lipca o godz. 23.00, prawdopodobnie już zaobserwowali burzę i zmieniali kurs.
10.
17 lipca po północy świadek słyszał nisko przelatujący samolot a kilka minut później huk. Wczesnym rankiem kobiety zbierające grzyby odnalazły w lesie rozrzucone szczątki samolotu. Zegar na pokładzie pokazał 36 minut po północy.
11.
Lotnicy wystartowali 15 lipca 1933 r. o godzinie 6:24. Po ponad 37 godzinach lotu i po przebyciu 6411 km samolot rozbił się. Darius i Girėnas zginęli na miejscu.
Do Kowna zabrakło ok. 650 km.
12.
 |
| Źródło: ambasada litewska |
Specjalna Komisja po zbadaniu sprawy uznała, że noc 16 / 17 lipca była dość burzowa, ale to nie spowodowało bezpośredniej katastrofy. Zbadano części silnika i stwierdzono istotnie zanieczyszczenia filtrów, nie były na tyle silne aby silnik całkowicie przestanie działać, ale mogło uniemożliwić normalne funkcjonowanie silnika. Prawdopodobnie piloci nie widząc szans na ukończenie lotu próbowali zawrócić w poszukiwaniu lotniska. Nie brakuje też teorii o celowym zestrzeleniu samolotu przez obronę przeciwlotniczą.
Niemcy dopuścili Litewskich ekspertów na miejsce katastrofy dopiero po uprzątnięciu niektórych rzeczy.
Na budowę miejsca pamięci przywieziono spod Wilna 45 ton najdroższego granitu. By wybudować pomnik potrzebowali jeszcze 9 ton cementu, 60 wozów żwiru, ponad tonę ołowiu i pół tony żelaza. W miejscu upadku korpusu samolotu postawili potężny podwójny litewski krzyż strzelców.
14.
15.
17. Stepas Darius wydostał się z wraku samolotu i w miejscu gdzie zostało odnalezione ciało, postawiono kapliczkę
18.
19/20.Obelisk z opisem katastrofy w czterech językach.
21.
24/25.
26. W
miejscu zdarzenia odbywają się uroczystości upamiętniające wyczyn
litewskich lotników.
27.
28. Pogrzeb bohaterów.
Obaj lotnicy zostali po śmierci uznani na Litwie za bohaterów narodowych. Ich podobizny znajdują się na banknocie 10 litów i monecie kolekcjonerskiej o tym samym nominale. W 1993 ustanowiono litewskie odznaczenie Medal Dariusa i Girėnasa. Poczta litewska kilkakrotnie wydawała znaczki pocztowe poświęcane pamięci tych lotników.
Obaj lotnicy zostali po śmierci uznani na Litwie za bohaterów narodowych. Ich podobizny znajdują się na banknocie 10 litów i monecie kolekcjonerskiej o tym samym nominale. W 1993 ustanowiono litewskie odznaczenie Medal Dariusa i Girėnasa. Poczta litewska kilkakrotnie wydawała znaczki pocztowe poświęcane pamięci tych lotników.
29.Stapas Darius i Stasys Girenas na banknocie 10-litowym
 |
| źródło: ambasada litewska |
Stapas Darius i Stasys Girenas
Interesująca i mało znana historia. Miejsce pamięci za to wspaniale utrzymane.
OdpowiedzUsuńPiękny wpis, pozdrawiam.
Szkoda, że im się nie udało, jak na tamte czasy był to wielki wyczyn.
OdpowiedzUsuńTy to masz noska do ciekawych i nieznanych histori...
OdpowiedzUsuń