Rejon Pamięci Narodowej

Prosto z Cedyni pojechaliśmy drogą wzdłuż Odry- Cedynia, Osinów Dolny, Stara Rudnica, Siekierki i jest to tzw. Nadodrzański Szlak Pamięci Narodowej.

Samej Odry z ulicy nie widać, oddzielają nas starorzecza, zalane pola i wysokie trawy.

Już niebawem, 16-tego kwietnia będzie rocznica  forsowania rzeki przez żołnierzy  polskich w ramach operacji berlińskiej. Zgodnie z  rozkazem dowódcy  1. Armia WP miała sforsować Odrę w rej. Siekierek, przełamać obronę niemiecką w  rej. Gozdowic, zniszczyć nieprzyjaciela w  międzyrzeczu Odry i  Starej Odry i opanować przeprawy.   Forsowanie rozpoczęto 16. kwietnia o godz. 5,45 po przygotowaniu artyleryjskim.  Jako pierwsi Odrę zaczęli forsować żołnierze z 1 DP, którzy atakowali z regionu Siekierek. Przy dużych stratach w ludziach udało się osiągnąć zachodni brzeg Odry i zdobyć go pod koniec dnia także na wysokości Gozdowic.

Dziś w każdym z tych ważnych miejsc stoi tablica z informacjami a co chwilę widzimy jakiś pomnik przy drodze.

1.

2.

3. Pomnik przy drodze między Starą Rudnicą a Siekierkami, na zakręcie przy dawnym przejeździe kolejowym.

4.

5. Dojeżdżając do Starych Łysogórek mijamy kolejny pomnik (stoi ok. 200 metrów przed czołgiem).

6. Obok cmentarza znajduje się muzeum 1. Armii Wojska Polskiego. Przed muzeum stoi czołg , który przejechał prawie cały szlak bojowy 1 AWP: od Żytomierza po Łabę (Łebę?),liczący w sumie 1300 km . Maszyna należała do polskiego 4. Samodzielnego Pułku Czołgów.

7.

8.Urodzaj na czołgi, w Pyrzycach również stoi jeden (IS-2 1944).

9.

Cmentarz wojenny 1 Armii Wojska Polskiego tzw. Cmentarz Siekierkowski  w Starych Łysogórkach. Jednak w odróżnieniu od obiegowej wiedzy cmentarz nie znajduje się w Siekierkach lecz w Starych Łysogórkach. Stare Łysogórki to miejscowość znajdująca się niedaleko Siekierek. Jednak kiedyś ktoś podzielił przez zero i wyszło taki cudo językowe.   Zaparkowaliśmy na dużym parkingu pod cmentarzem a tu proszę,  stacja drogi krzyżowej "Błogosławieni męczennicy świeccy".

10.

Na cmentarzu spoczywa w 40 kwaterach około 1987 żołnierzy [z tego 346 nieznanych] poległych podczas forsowania Odry. Znajduje się tu również  „Pomnik Wdzięczności Żołnierzom 1. Armii WP” zbudowany według projektu Sławomira Lewińskiego, odsłonięty w  1961r. Monument stanowi 18-metrowy, granitowy obelisk przedstawiający na tle żagli matkę z dwoma mieczami, która przytula dziecko, symbol powrotu ziem nadodrzańskich do Macierzy, a  żagiel symbolizuje przeprawę przez rzekę.  

Przy okazji wyjaśniła się zagadka z poprzedniego postu, dlaczego Pan Samochodzik nie opisał krzyża, otóż krzyż powstał w 1990 r.

11.

12.

13. Są cmentarze, przez które się przechodzi i nie zostają w pamięci. Ten ma tak niesamowitą atmosferę,że człowiek wraca tam niczym bumerang. Moje fotografie cmentarza pochodzą z różnych lat. Przejście pomiędzy krzyżami zostawia ślad w głowie, na niektórych krzyżach jest tylko nazwisko i data śmierci, czasem kilka nazwisk a  znalazłam nawet pochowanego ułana.

14.

15/16.

17.

18.

19.

20/21.

22/23.

 24/25.

 26/27.

 28.

29.

 

Tuż przy drodze z Gozdowic do Starych Łysogórek usytuowana jest Kamienna Ściana Chwały, a  na niej mapa upamiętniająca szlak bojowy żołnierzy 1. AWP.  

30.

31.A to już Gozdowice, jak wszędzie w tej okolicy również i tu stoi piękna tablica z informacjami.

U podnóża pomnika usytuowane jest Muzeum Wojsk Inżynieryjnych 1. Armii Wojska Polskiego zwane potocznie Muzeum Sapera. Zostało utworzone w  1965 r. w  budynku, który w czasie forsowania Odry w dniach 14.04 – 20.04.1945 r. był siedzibą dowódcy wojsk inżynieryjno- saperskich 1. AWP gen. bryg. Jerzego Bordziłowskiego.  Głównymi eksponatami są przede wszystkim pamiątki po forsowaniu Odry w Gozdowicach, makiety obrazujące konstrukcje używane do działań związanych z forsowaniem oraz mapy frontu. Zobaczyć również można oryginalne kutry, łodzie i pontony służące do przeprawiania wojsk przez Odrę w 1945 roku

32.

33.

34.

Na szczycie wzniesienia znajduje się  Pomnik Sapera odsłonięty w  starej wersji w 1952 roku (fot.36) i  gruntownie przebudowany w  1972 r.(fot.37)

35/36.

37.

38.

W następnych dniach przez Odrę w rejonach Siekierek i Gozdowic przeprawiały się kolejne dywizje. 17 kwietnia 11 pułk piechoty uczcił moment przeprawy przez Odrę wkopaniem słupów granicznych po zachodniej stronie rzeki. Pierwszy słup nad Odrą wbito 27 lutego na jej wschodnim brzegu przez żołnierzy polskich z batalionu mostowo-pontonowego, którzy pomagali przy budowie mostu na wysokości wsi Czelin.

Ostatecznie forsowanie Odry zakończyło się 20 kwietnia rozbiciem sił niemieckich. Po trzech dniach walk, życie straciło ok. 2 000 żołnierzy Wojska Polskiego. Obrona niemiecka została przełamana i oddziały przeciwnika przystąpiły do wycofywania. Droga na Berlin stała otworem.

 W miejscu historycznego punktu obserwacyjnego Wojska Polskiego w roku 1945 znajduje się punkt widokowy na rozległą dolinę Odry.