Łambinowice cz. III-stary cmentarz jeniecki

   

   Pora na ostatni wpis z wizyty w  Łambinowicach,Miejscu Pamięci Narodowej. Udajemy się do miejsca oznaczonego literką "C", nie będzie problemu z odnalezieniem go w terenie gdyż znajduje się przy drodze.

    Cmentarz został założony w II połowie XIX w. i  jego najstarsza część  pochodzi z okresu wojny prusko-francuskiej (1870–1871). W następnych latach sytuowano tu  groby niemieckich żołnierzy przebywających na poligonie.

W czasie I wojny światowej, na terenie obok istniejącego cmentarza, chowano zmarłych jeńców-żołnierzy państw ententy z pobliskiego zespołu niemieckich obozów jenieckich. Wtedy przybyło ok. 7 tys. nowych mogił oraz kilka pomników.  

Po zakończeniu I wojny światowej, pochowano tu kilkudziesięciu niemieckich imigrantów (w tym dzieci) z terenów włączonych do Polski,którzy przebywali w Lamsdorf, głównie w związku z istnieniem tu w latach 1921–1924 niemieckiego obozu dla imigrantów.

W połowie lat dwudziestych przeprowadzono również częściową ekshumację i przetransportowanie zwłok jeńców państw zachodnich (Brytyjczyków, Francuzów, większości Włochów i przypuszczalnie Belgów), a w następnym dziesięcioleciu połączono obydwa cmentarze w jeden.  

Podczas II wojny światowej na hektarowym cmentarzu znów rozpoczęto grzebanie jeńców, zmarli oni w niemieckich obozach jenieckich utworzonych po raz kolejny w Lamsdorf. Nie jest znana ich dokładna liczba. Z ekshumacji prowadzonych na przełomie 1945/1946 r. wiadomo, że ok. 4 tys. jeńców radzieckich pochowano w zbiorowych mogiłach poza ogrodzeniem cmentarza, po jego zachodniej i północno-wschodniej stronie. Ślady po grobach żołnierzy innych armii nie zachowały się. Wyjątkiem są jamy po ekshumacji zwłok jeńców brytyjskich i wywiezieniu ich do kraju oraz na cmentarze centralne (np. do Krakowa). Pochówek na cmentarzu zakończono w 1945 r. [źródło CMJW]

Przy wejściu na cmentarz znajduje się kopiec informujący o istnieniu niemieckiego poligonu. 

 Myślałam,że cmentarz w Starych Łysogórkach jest duży, tutaj nastąpiło totalne zaskoczenie bo ten cmentarz jest ogromny! Ciężko jest wybrać jedną ścieżkę aby zobaczyć jak najwięcej. Układ cmentarza zmusza nas do kluczenia, zawracania, w zamyśleniu wędruję długimi alejkami i mimowolnie czytam nazwiska na krzyżach. 
W kilku miejscach znajdują się pomniki ku pamięci jeńców i żołnierzy z danego kraju.

  

Poszczególne miejsca pochówków są oznaczone tabliczkami, niestety część została zniszczona lub pomalowana farbą.

Pomnik poświęcony żołnierzom pruskim i niemieckim.

 Pomnik jeńców serbskich

Pomnik poświęcony jeńcom rosyjskim, inskrypcja została zapisana w językach rosyjskim,niemieckim,polskim,francuskim,hebrajskim i arabskim.

Pomnik poświęcony żołnierzom francuskim

 Pomnik poświęcony jeńcom brytyjskim

Pomnik poświęcony jeńcom włoskim, niestety tabliczkę ktoś zabrał ze sobą.

Na cmentarzu znajdują się również cywilne groby m.in osób związanych bezpośrednio z obozem (sanitariuszki z obozowego lazaretu), nadleśniczego  oraz  dziecięce mogiły.

Żydowski grób na cmentarzu, tu spoczywają w pokoju ciała dwóch braci Israel Hershtair, i Chaim Hershtair. Nie jest to jedyny żydowski ślad w tym miejscu.

Jesteśmy przy granicy cmentarza i wczesną wiosną można wśród drzew dostrzec resztki zabudowań obozu jenieckiego.

W poprzednim poście pokazałam zrekonstruowany obóz jeniecki stalag 318/VIII F, 

natomiast w łambinowickim muzeum znajduje się makieta odtwarzająca wygląd obozów. 

Jedno z drzew rosnących na cmentarzu jest oplecione przez bluszcz pospolity(Hedera helix) o sporych rozmiarach.

I to już ostatnie spojrzenie na nekropolię, żegnamy Łambinowice-Lamsdorf.