Niebieskie Źródła i tajemnicze groty

Zanim, niczym kuracjusze, udamy się do źródeł zapraszam na kilka migawek z samego Tomaszowa. Atrakcją, przy której spędziliśmy najwięcej czasu były...kolorowe fontanny na placu Kościuszki. Dzieciak latał z obłędem w oczach pomiędzy strumieniami wody, a dorośli mogą pooglądać okoliczne kamieniczki albo delektować się lodami :)

Kościół ewangelicki pw. św. Trójcy

Pomnik Tadeusza Kościuszki

Kościół św. Antoniego Padewskiego (1862-64)

Willa rodziny Knothe

Pałac Ostrowskich obecnie Muzeum im. Antoniego hr. Ostrowskiego

W poprzednim poście zwiedzaliśmy "Skansen Rzeki Pilicy" i wspominałam o innych trasach turystycznych: Rezerwacie "Niebieskie Źródła" oraz  Grotach Nagórzyckich. Wszystkie trzy zebrane razem, tworzą Tomaszowską Okrąglicę i bez problemu są do zobaczenia w ciągu jednego dnia.

  

Skansen Rzeki Pilicy
i młyn ze wsi Kuźnica Żerechowska już opisałam <tutaj>

"Niebieskie Źródła"

Rezerwat jest położony dosłownie obok skansenu, nawet parking mają wspólny. Z góry napiszę, że jak ktoś spodziewa się kolorowych wodospadów, podświetlanej wody, grających fontann to będzie zawiedziony. :) 

W 1936  magistrat Tomaszowa wydzierżawił teren od magistratu łódzkiego  zobowiązując się roztoczyć nad nim opiekę i przekształcić w park turystyczno-przyrodniczy. Usypano groble, powstały sztuczne kanały a w rezultacie tych prac utworzono 3 wyspy „Wyspa Samotnego Modrzewia”, „Wyspa Kacząt”, „Wyspa Płaczących Wierzb”. Inżynier Lindley opracował projekt, według którego miały być wykopane 3 studnie o głębokości ok. 30m i średnicy 1,3m. Projekt zrealizowano częściowo dopiero w latach 1950 – 55, wtedy, łączna wydajność  studni wyniosła 1230m3/h. 
Kilkuletnia praca pomp doprowadziła do katastrofy i w 1961 roku „Niebieskie Źródła” przestały bić! Dopiero w 1990 roku podjęto decyzję o całkowitym zakończeniu eksploatacji studni. Obecna wydajność źródeł to 288m3/h.

W 1961 roku utworzono tu rezerwat przyrody chcąc chronić wywierzyska krasowe a także okoliczną florę i faunę. Obejmuje obszar ok. 29 ha., na którym występują m.in. zimorodek, kaczki (krzyżówka, ohar, czernica, cyraneczka i gągoł) oraz rośliny ściśle chronione: grzybienie białe, turówka wonna, różanecznik żółty, kosodrzewina i cis pospolity.   

Odpowiedź na pytanie co dokładnie podlega ochronie znajdziesz poniżej:

Są to wywierzyska krasowe jedne z najciekawszych zjawisk krasowych w Europie. Główny kompleks wodonośny stanowią spękane wapienie jurajskie, z których wytryska woda przybierająca niebiesko-błękitno-zieloną barwę. Barwa wody w basenach źródliskowych jest efektem działań rozproszonego światła słonecznego. Zmiana odcieni barwy wody uzależniona jest od stanu pogody, stopnia nasłonecznienia bądź zachmurzenia. Dodatkowo uroku wywierzysku nadają pulsujące gejzery z piasku podrzucanego przez źródlaną wodę.

Temperatura wody wypływającej z wywierzysk utrzymuje się przez cały rok na poziomie 9 stopni a powierzchnia wody w rozlewisku nigdy więc nie zamarza, dlatego miejsce to jest zimową ostoją i wiosennym terenem lęgowym wielu gatunków ptaków.

Centralna część Tomaszowa była pozbawiona wodociągów i na ich potrzeby wodę przywożono beczkowozami właśnie z "Niebieskich Źródeł". Do czerpania wody służyło specjalne rusztowanie, ustawione tuż nad wywierzyskiem źródeł. Woda po nabraniu spływała pochyłą rynną do podstawionej beczki na kołach. Pojemność tych beczek wynosiła od 400 do 800 litrów. 

W pobliskim skansenie znajduje się jeden z takich beczkowozów.

okraglica.pl

Groty Nagórzyckie

Udajemy się w inną część Tomaszowa Mazowieckiego, na ulicę Pod Grotami 2/6 i zwiedzimy

Turystyczną Trasę Podziemną „Groty Nagórzyckie”.  

Nagórzyckie wyrobiska powstały w wyniku eksploatacji piasku, niezbędnego do produkcji szkła. Zbudowane są z piaskowca cenomańskiego, pochodzącego z epoki kredy.

Trasa została udostępniona zwiedzającym w dniu 2 lutego 2012 roku.

Zwiedzanie podziemnej trasy turystycznej odbywa się wyłącznie z przewodnikiem i trwa ok. 30 minut. Trasę wzbogacono o ekspozycje dotyczące m.in. procesu wykorzystania  piasku pochodzącego z miejscowych złóż, tradycyjnej technologii wyrobu szkła, a także zapoznanie zwiedzającego z legendami regionu tomaszowskiego.Pomogą w tym  manekiny, narzędzia górnicze,  fragmenty zastygniętej masy szklanej.

 

Długość najdłuższego korytarza: około 130 m (liczona od wejścia do grot do końca korytarza).  Wymiary największej komnaty – „Królewskiej”: 30 m długości, 25 m szerokości, 3 m wysokości, co daje 2.250 m3 wybranego piasku z Grot Nagórzyckich.

Bardzo polecam aby na wyprawę do grot zabrać dzieci, jest bezpiecznie i panuje tam niesamowity klimat; korytarze, jaskinie, półmrok... I ani się obejrzycie dzieciaki złapią bakcyla przygody.

Kończę zwiedzanie Tomaszowa Mazowieckiego (nikt nie zgadnie gdzie)...

na cmentarzu. W życiu swoim nie widziałam tylu tablic pamiątkowych zgromadzonych w jednym miejscu. Ale o tym w następnym wpisie.